Bạn luôn thoải mái sử dụng hình ảnh từ Google? Hay từng tự ý xóa watermark để dùng cho dự án của bạn? Nếu như bạn từng làm những hành động trên (hoặc những việc tương tự) thì bạn thực sự đã vi phạm luật bản quyền.

Tệ hơn nữa, dù bạn có thanh minh mình vô tội, hay không hiểu về luật bản quyền thì vẫn bị quy kết vi phạm luật. Cho dù bạn có gỡ bỏ hình ảnh thì chủ sở hữu bức hình vẫn quyền khởi kiện và yêu cầu xóa website của bạn thông qua luật DMCA.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp 7 thắc mắc thường gặp nhất về bản quyền hình ảnh và giúp bạn tránh khỏi vấn đề phức tạp này.

* Liệu tôi có thể sử dụng những hình ảnh từ Google?

Câu trả lời phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Nếu bức hình được lưu trữ trên những tên miền cộng đồng (Public Domain) hay thuộc giấy phép (license) Creative Commons, bạn có thể sử dụng hình ảnh đó. Nếu không thuộc hai trường hợp trên thì việc bạn tải hình ảnh về sử dụng (mục đích cá nhân hay thương mại) đều bị coi là bất hợp pháp. Cho dù bạn có cắt và chỉnh sửa tấm hình thì bạn vẫn phạm pháp.

Bạn có thể lọc kết quả tìm kiếm trên Google bằng chức năng “Search Tools”, chọn loại giấy phép bạn cần từ danh sách “Usage Rights”. Hoặc bạn có thể trực tiếp tải hình từ những trang web với miền cộng đồng (Public Domain) hay hình ảnh thuộc giấy phép Creative Commons.

Tuy nhiên, việc xác định nguồn gốc của hình ảnh cũng như phân biệt các loại giấy phép rất phức tạp. Lời khuyên cho bạn? Hãy mua những hình ảnh có bản quyền từ các trang chuyên cung cấp hình ảnh (Hình ảnh miễn phí bản quyền royalty-free hiện đang là một lựa chọn phổ biến bởi giá thành hợp lý và chất lượng hình ảnh cao) để tránh khỏi những tình huống đau đầu có thể xảy ra.

* Liệu tôi có thể tự ý xóa watermark ra khỏi hình?

Việc bạn xóa bỏ (cắt) watermark ra khỏi bức hình được coi là cố tình vi phạm luật. Nếu người sở hữu bản quyền của bức ảnh quyết định kiện bạn, bạn thực sự gặp rắc rối. Với công nghệ hiện đại như hiện nay, có rất nhiều cách để kiểm tra nguồn gốc của một bức hình cho dù bạn có đổi tên, thay đổi kích thước hay dùng phần mềm chỉnh sửa.

Lời khuyên của chúng tôi là bạn nên tránh những việc phạm pháp không đáng có. Tốt nhất là bạn nên mua hình ảnh từ các trang uy tín để đảm bảo bản quyền hợp pháp (bạn sẽ nhận được các giấy phép sử dụng bản quyền hình ảnh có giá trị quốc tế) cho dù bạn có thể tiết kiệm được một chút chi phí ban đầu khi dùng hình trái phép.

* Liệu tải ảnh từ các trang miễn phí có an toàn?

Có rất nhiều trang web cho phép tải ảnh miễn phí mà không yêu cầu gắn bản quyền hình ảnh (image attribution) khi sử dụng. Tuy nhiên, có rất nhiều rủi ro nếu bạn sử dụng những hình ảnh miễn phí này vì phía trang web nhiều khi không phải là chủ sở hữu bản quyền.

Các trang web miễn phí này sẽ luôn nói rằng họ sẽ không bồi thường và không chịu trách nhiệm cho bất kỳ khiếu nại pháp lý nào.

Dưới đây là một số ví dụ về Điều khoản và Điều kiện của các trang web miễn phí (chúng tôi giữ nguyên bản tiếng Anh để bạn tiện tham khảo):

“You agree to indemnify and hold harmless [Free Provider 1] from and against any and all loss, expenses, damages, and costs, including without limitation…”

“By entering into this Agreement and using the Website, you agree that you shall defend, indemnify and hold [Free Provider 3] … harmless from and against any and all claims, costs, damages, losses, liabilities and expenses (including attorneys’ fees and costs)…”

Hiểu đơn giản, những điều khoản này thông báo rằng các website cung cấp miễn phí không chịu trách nhiệm cho bất kỳ khiếu nại hoặc thiệt hại khi sử dụng các nội dung trên trang web của họ.

Họ chỉ phân phối nội dung (và không chịu trách nhiệm pháp lý). Do đó, hãy cẩn thận.

* Liệu tôi có thể sử dụng những hình ảnh miễn phí bản quyền (Royalty-free) cho các sản phẩm thương mại không?

Bạn được phép in ấn hình ảnh Royalty-free trên những vật dụng hữu hình khi sử dụng giấy phép bản quyền tiêu chuẩn (Standard license) với một số lượng giới hạn (123RF cho phép in tối đa 500,000 bản) với điều kiện vật phẩm được in được tặng miễn phí (ví dụ những brochure phát miễn phí tại hội chợ).

Nếu vật phẩm đó được bán vì mục đích thương mại hoặc bạn cần in nhiều hơn số lượng tối đa nhà cung cấp cho cấp (như đã nói ở trên, 123RF cho phép in tối đa 500,000 bản), bạn phải mua giấy phép bản quyền mở rộng (extended license). Bạn có thể tìm hiểu thêm về giấy phép bản quyền mở rộng tại website của 123RF.

* Luật bản quyền có áp dụng cho các trang mạng xã hội (Facebook, Twitter, Pinterest) không?

Câu trả lời là có! Tuy khó tin nhưng tất cả chúng ta đều có quyền như một nhà xuất bản nội dung trên các trang mạng xã hội. Nội dung cho chính chúng ta cập nhật trên Facebook, tweet trên Twitter hoặc chia sẻ trên Pinterest đều được bảo vệ bản quyền.

Điều đó cũng có nghĩa là bạn có thể phải chịu trách nhiệm nếu bạn sử dụng hình ảnh mà người khác đã đăng tải trên tài khoản mạng xã hội của họ! Bạn sẽ an toàn nếu không tự ý đăng lại nội dung thuộc bản quyền của người khác.

Một ví dụ nổi tiếng: Trong năm 2013, một nhiếp ảnh gia đã thắng kiện 1,2 triệu USD khi những bức ảnh được đăng trên tài khoảng Twitter của anh bị hai công ty truyền thông sử dụng mà không có sự đồng ý.

Vi phạm bản quyền hình ảnh bị phạt như thế nào?

Vi phạm bị phạt tới tới 35 triệu đồng

Căn cứ Điều 9, 10, 17, 18 Nghị định 131/2013/NĐ-CP, hành vi vi phạm bản quyền hình ảnh sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính như sau:

TT	Hành vi vi phạm	Mức phạt tiền	Biện pháp khắc phục hậu quả
1	Sử dụng tác phẩm mà không nêu tên thật, bút danh tác giả, tên tác phẩm hoặc nêu không đúng tên thật hoặc bút danh tác giả, tên tác phẩm trên bản sao tác phẩm (Điều 9)	Phạt tiền từ 02 – 03 triệu đồng	– Buộc cải chính công khai trên phương tiện thông tin đại chúng – Buộc sửa lại đúng tên tác giả, tên tác phẩm trên bản sao tác phẩm
2	Tự ý sửa chữa, cắt xén tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả (khoản 1 Điều 10)	Phạt tiền từ 03 – 05 triệu đồng	– Buộc sửa lại đúng tên tác giả, tên tác phẩm trên bản sao tác phẩm – Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường mạng và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm
3	Xuyên tạc tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả (khoản 2 Điều 10)	Phạt tiền từ 05 – 10 triệu đồng	– Buộc sửa lại đúng tên tác giả, tên tác phẩm trên bản sao tác phẩm – Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường mạng và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm
4	Truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả (Điều 17)	Phạt tiền từ 15 – 30 triệu đồng	Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm
5	Sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả (Điều 18)	Phạt tiền từ 15 – 35 triệu đồng	Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường mạng và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm