(VNF) – Theo ông Vương Hoàng, CEO Trí Tuệ Số: “AI là đôi mắt mới của doanh nghiệp. Nó không còn là công nghệ xa vời, mà hiện diện trong từng giao dịch, từng chiến dịch marketing, từng quy trình bán hàng. Nếu không áp dụng ngay, SME sẽ khó tồn tại trong năm tới”
SME giữa vòng xoáy áp lực và cơ hội
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, SME chiếm gần 98% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam, đóng góp khoảng 45% GDP và 60% việc làm. Tuy nhiên, khối doanh nghiệp này đang đối diện nhiều áp lực đan xen.
Theo phân tích của ông Vương Hoàng – CEO Công ty Giải pháp Trí Tuệ Số, khó khăn đầu tiên đến từ việc tiếp cận vốn, khi các ngân hàng thường yêu cầu tài sản thế chấp trong khi SME ít có tài sản cố định lớn. Chi phí tài chính lại cao do lãi suất và tỷ giá biến động, khiến nhiều doanh nghiệp ngần ngại mở rộng đầu tư.
Áp lực thứ hai đến từ sự cạnh tranh khốc liệt. Các tập đoàn lớn và doanh nghiệp FDI có lợi thế về quy mô, công nghệ và vốn, thường chấp nhận chiến lược bán phá giá để chiếm lĩnh thị trường. SME, vốn mỏng, khó có thể theo kịp trong cuộc đua giá này.
Song song với đó là thách thức chuyển đổi số. Công nghệ AI, dữ liệu lớn và tự động hóa đang thay đổi mô hình kinh doanh chỉ trong vài năm, nhanh hơn nhiều so với chu kỳ 5 – 7 năm trước đây. Điều này khiến SME đứng trước nguy cơ bị bỏ lại nếu không kịp thích ứng. Công nghệ thay đổi trong 2 – 3 năm, nhanh hơn nhiều so với trước đây. Nếu SME không bắt đầu ngay, họ sẽ bị bỏ lại phía sau.
Theo ông Hoàng, bức tranh còn cho thấy một xu hướng đáng chú ý: solopreneur – khởi nghiệp một mình. Sau đại dịch COVID-19, nhiều bạn trẻ chọn rời thành phố, xây dựng mô hình kinh doanh riêng tại các địa phương nhờ kết nối Internet và ứng dụng công nghệ số.
Theo khảo sát, khoảng 71% thanh niên từ 18 – 40 tuổi mong muốn khởi nghiệp để làm chủ cuộc sống và tận dụng công nghệ thay thế cho bộ máy nhân sự cồng kềnh. Đây vừa là xu thế mới, vừa đặt ra áp lực cho SME trong việc cạnh tranh nhân lực, bởi nhiều người trẻ không còn mặn mà với mô hình làm thuê truyền thống.
Ba trụ cột bứt phá doanh thu cho SME
Để bứt phá doanh thu, theo ông Vương Hoàng, SME cần bắt đầu từ việc ứng dụng AI trong toàn bộ hành trình khách hàng. Ở giai đoạn nhận thức, AI có thể tự động tạo nội dung quảng cáo, tối ưu công cụ tìm kiếm và phân tích dữ liệu để xác định phân khúc khách hàng tiềm năng, từ đó giúp doanh nghiệp tiếp cận đúng đối tượng hơn với chi phí thấp hơn. Khi khách hàng bắt đầu cân nhắc, chatbot hoạt động 24/7 và hệ thống chấm điểm lead sẽ giúp SME duy trì tương tác, sàng lọc và tập trung nguồn lực vào những khách hàng thực sự có khả năng mua hàng.
Đến giai đoạn mua hàng, AI có thể tối ưu quy trình thanh toán, gợi ý sản phẩm bổ sung hoặc nâng cấp đơn hàng, đồng thời phát hiện hành vi gian lận, qua đó vừa nâng cao trải nghiệm mua sắm vừa bảo vệ lợi ích cho doanh nghiệp. Sau bán hàng, AI tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc cá nhân hóa quá trình onboarding, phân tích phản hồi của khách hàng để giảm tỷ lệ rời bỏ và xây dựng chương trình khách hàng thân thiết.
Thực tế triển khai cho thấy AI mang lại hiệu quả rõ rệt. Một doanh nghiệp hải sản nhỏ sau khi tích hợp chatbot và hệ thống gợi ý sản phẩm đã giảm 20% tỷ lệ bỏ giỏ hàng và tăng 12% tỷ lệ chuyển đổi chỉ trong vòng hai tuần.
“AI giờ đây giống như một nhân viên thấu hiểu khách hàng 24/7, giúp doanh nghiệp vừa tiết kiệm chi phí, vừa gia tăng doanh thu”, ông Hoàng phân tích.
Nếu như các tập đoàn lớn có lợi thế cạnh tranh về giá và quy mô, SME lại có thể tìm đường đi riêng bằng cách tập trung vào phân khúc ngách và xây dựng thương hiệu dựa trên chuỗi giá trị đặc thù.
Theo ông Vương Hoàng, chìa khóa nằm ở việc coi dữ liệu khách hàng là tài sản quan trọng bậc nhất. Một khách hàng cũ có thể mang lại giá trị bằng cả trăm khách hàng mới, vì thế doanh nghiệp phải ưu tiên chăm sóc, nuôi dưỡng trải nghiệm để họ quay lại và gắn bó lâu dài, thay vì chỉ chạy theo chiến dịch quảng cáo ngắn hạn.
Xu hướng tiêu dùng hiện nay cho thấy khách hàng ngày càng đòi hỏi sự cá nhân hóa, từ nội dung tiếp thị cho đến dịch vụ hậu mãi. AI có thể trở thành công cụ để SME đáp ứng yêu cầu này, giúp doanh nghiệp tạo sự khác biệt và tránh rơi vào cuộc đua giảm giá khốc liệt. Khi thương hiệu được xây dựng trên giá trị riêng và sự gắn bó của khách hàng, SME sẽ có lợi thế bền vững hơn.
Một mình SME khó có thể cạnh tranh với các tập đoàn lớn, nhưng nếu biết hợp tác, liên kết, họ có thể tận dụng được thế mạnh của nhau. Ông Hoàng cho rằng đây là xu hướng tất yếu: các doanh nghiệp nhỏ cần liên minh trong nhiều lĩnh vực, từ marketing, bán hàng đến logistics. Nhờ đó, chi phí được chia sẻ, nguồn lực được tận dụng, năng lực cạnh tranh cũng được gia tăng.
Thực tế cho thấy, nhiều SME trong các ngành dịch vụ và thương mại điện tử đã thử nghiệm mô hình hợp tác chéo, trong đó một bên cung cấp nền tảng công nghệ, bên khác tập trung bán hàng hoặc chăm sóc khách hàng. Sự kết hợp này giúp tạo ra mô hình vận hành linh hoạt, tiết kiệm chi phí, đồng thời tăng cơ hội tiếp cận khách hàng mới. Theo ông Hoàng, “ngày nay, không công ty nào có thể phát triển độc lập. Chúng ta cần liên minh để cùng nhau mạnh hơn”.
Bài học từ thực tế triển khai
Để hiện thực hóa chiến lược, ông Vương Hoàng đưa ra lộ trình hành động chia thành hai giai đoạn. Trong ngắn hạn từ 6 đến 12 tháng, SME nên ưu tiên triển khai một hoặc hai ứng dụng AI có chỉ số hoàn vốn rõ ràng, chẳng hạn tự động hóa chăm sóc khách hàng hoặc chấm điểm lead. Việc sử dụng các giải pháp SaaS hoặc agent tích hợp sẽ giúp tiết kiệm chi phí, đồng thời doanh nghiệp cần đầu tư đào tạo cơ bản cho đội ngũ bán hàng và chăm sóc khách hàng để làm chủ công cụ.
Trong trung hạn từ 12 đến 24 tháng, doanh nghiệp cần chuẩn hóa dữ liệu khách hàng và xây dựng cơ chế quản trị dữ liệu chặt chẽ. Đây là bước nền tảng để AI phát huy hiệu quả tối đa. Song song với đó, SME có thể tối ưu hành trình khách hàng bằng các thử nghiệm A/B được hỗ trợ bởi AI, từ đó nâng cao trải nghiệm và cải thiện tỷ lệ chuyển đổi.
Cuối cùng, việc tích hợp AI vào sản phẩm và dịch vụ cốt lõi sẽ giúp doanh nghiệp biến yếu tố “có AI” thành giá trị gia tăng và lợi thế cạnh tranh mới. Ông Hoàng nhấn mạnh: “AI không phải liều thuốc vạn năng, nhưng là công cụ giúp doanh nghiệp bắt đầu nhỏ, đo lường chặt chẽ và mở rộng có kiểm soát”.
Kinh nghiệm làm việc với nhiều doanh nghiệp cho thấy, việc ứng dụng AI thành công đòi hỏi một số nguyên tắc cơ bản. Trước hết, SME cần bắt đầu từ bài toán cụ thể thay vì ôm đồm. Việc lựa chọn đúng vấn đề, chẳng hạn tối ưu quảng cáo hay giảm chi phí chăm sóc khách hàng, sẽ giúp doanh nghiệp nhìn thấy hiệu quả ngay, từ đó tạo niềm tin để mở rộng ứng dụng. Bên cạnh đó, việc đo lường hiệu quả thông qua các chỉ số như tỷ lệ chuyển đổi, giá trị đơn hàng trung bình hay tỷ lệ giữ chân khách hàng là điều bắt buộc.
Một yếu tố then chốt khác là dữ liệu. AI chỉ phát huy tác dụng khi doanh nghiệp có dữ liệu đầy đủ, chính xác và được quản trị tốt. Tuy nhiên, nhiều SME vẫn chưa có chiến lược dữ liệu, thậm chí không lưu trữ lịch sử làm việc với khách hàng, khiến hệ thống AI khó phân tích và đưa ra đề xuất chính xác.
Ngoài ra, văn hóa doanh nghiệp cũng là một rào cản không nhỏ. Sự e ngại thay đổi, nỗi lo mất việc của nhân sự hoặc thói quen làm việc thủ công có thể khiến quá trình chuyển đổi số bị trì hoãn. Ông Hoàng nhận định, “nút thắt lớn nhất không phải là công nghệ, mà là con người”.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, quý IV/2025 là thời điểm bản lề để SME Việt Nam tận dụng AI, xây dựng chuỗi giá trị và thúc đẩy hợp tác liên kết nhằm bứt phá doanh thu. Doanh nghiệp nào dám thử nghiệm, dám thay đổi và biết tận dụng sức mạnh dữ liệu sẽ có cơ hội vượt lên, trong khi những đơn vị chậm chân sẽ bị bỏ lại.
“AI là đôi mắt mới của doanh nghiệp. Nó không còn là công nghệ xa vời, mà hiện diện trong từng giao dịch, từng chiến dịch marketing, từng quy trình bán hàng. Nếu không áp dụng ngay, SME sẽ khó tồn tại trong năm tới”, CEO Trí tuệ số khẳng định.
Nguồn: vietnamfinance.vn
